گروه گزارش ویژه مشرق- جهان نوین، جهانی است که جوامع یا از حالت ارباب-رعیت به حالت شهروند-دولت گذر کرده اند و یا لاجرم در حال عبور از این چنین پیچ تاریخی به سر می برند؛ پس مسلم آن است که عرصه رسانه به عنوان رکن چهارم مردم سالاری، از نقشی ویژه در جریان سازی های سیاسی و هدایت افکار عمومی جوامع گذر نموده و یا در حال گذار به سمت و سوی خاص داشته و دارند.
 
از این منظر رسانه به همان میزان که فرصت است، تهدید نیز قلمداد می گردد؛ زیرا که عالم رسانه مفهوم اراده ملی، حاکمیت سرزمینی و مرزهای جغرافیایی را تعریف و این فرصت را در اختیار دشمن قرار می دهد که بدون به حرکات آوردن قشون خود در امور داخلی دولت هدف، بر سرزمین فکر و عقاید جوامع هدف تاخته و قلوب و اذهان ایشان را به تصرف خویش درآورند؛ بر این اساس شناخت صحیح و کامل از محتوا و نحوه عمل توپخانه رسانه ای دشمن امری به غایت مهم و لازم به بررسی است.
 

آمریکا در عرصه رسانه

آمریکا به عنوان دولتی که در جمیع امور برای خود قرائتی استثنایی قائل است و خود را ابر قدرت جهان دانسته و به سایر دول از منظر کارت های بازی می نگرد، امروزه در عرصه رسانه شاید به عبارتی قدرتمندین بازیگر صحنه بین الملل قلمداد گردد؛ بازیگری که یکی از مهمترین نقش های آن را شبکه ی جهان و چند زبانه صدای آمریکا (VOA) بر عهده دارد.
 

شبکه جهانی صدای آمریکا (VOA)

صدای آمریکا، قدیمی ترین ابزار ایالات متحده در عرصه نبرد نرم و دیپلماسی عمومی قلمداد می شود؛ این شبکه در داخل آمریکا فعالیتی ندارد و تمرکز آن اعمال بر مرزهای خارجی آمریکاست.
 

ریشه پیدایش این شبکه خبری به میانه های جنگ جهانی دوم یعنی آن زمان که زبان انگلیس به منظور تحکیم روحیه محور پاریس- لندن در مقابل با هیتلر، مورد برنامه ریزی رسانه ای قرار گرفته شده بود، بر می گردد.
 

به این ترتیب در  سال 1947 میلادی با ظهور خطر کمونیسم، شبکه صدای آمریکا (VOA) اولین بخش غیر انگلیس زبان خود را با زبان روسی به راه انداخت و در سال 1950 میلادی با ظهور ملی گرایی عربی بخش عربی این شبکه نیز آغاز به کار نمود.
 

امروزه صدای آمریکا (VOA) دارای شبکه های تلویزیون به 25 زبان جهان و شبکه های رادیویی به 46 زبان بین المللی می باشد که این شبکه ها در کنار تنظیم بخش انگلیسی ویژه که بیشتر به اخبار هند، اقیانوسیه و پاره ای از کشورهای آفریقایی با تناسب به معلومات مردمی که از سطح پایین تری نسبت به سایر مردمان مسلط به انگلیسی دارا هستند، حجم قابل توجه-ای از فهالیت رسانه ای ایالات متحده را معلوم و مشخص می سازد.
 

بخش فارسی صدای آمریکا

بافزونی یافتن اهمیت انقلاب اسلامی و بالاخص ملموس شدن امکانات بالقوه ی موجود در صدور تفکر انقلاب اسلامی، دولت ایالات متحده شبکه خبری صدای آمریکا را به سمت ایران هدایت نمود و برنامه های بخش فارسی صدای آمریکا برای نخستین با در آذرماه سال 1358 هجری شمسی به صورت رادیویی برای روزی نیم ساعت پخش گردید.
 

این هدایت رسانه ای که متناسب با افزایش قدرت داخلی و نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی توسعه یافت، در نهایت در مهرماه سال 1375 هجری شمسی منجر به آغاز فعالیت رسمی بخش تلویزیون فارسی صدای آمریکا (VOA) گردید.
 

هم اکنون شبکه ماهواره ای فارسی صدای آمریکا (VOA) هم روزه تا ساعت 19 به انعکاس مستقیم مذاکرات کنگره و پخش اخبار و تکرار برنامه های روز قبل این شبکه پرداخته و از ساعت 19 الی 24 به ارایه ی برنامه و تفسیر های زنده در راستای اهداف تقابلی ایالات متحده در عرصه ی دیپلماسی عمومی می پردازد.
 

ساختار فرماندهی شبکه جهانی صدای آمریکا (VOA)

صدای آمریکا در طول عمر خود چهار مرحله سازمانی را پشت سر گذاشته است:

1.    از سال 1942-1945 میلادی: تحت کنترل و  نظارت اداره اطلاعات نظامی آمریکا.
2.    از سال 1945-1953 میلادی: زیر مجموعه وزارت خارجه ایالات متحده.
3.    از سال 1953-1999 میلادی: تحت الامر آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا.
4.    از سال 1999 میلادی تا کنون: زیر مجموعه هیئت کارآفرمایان سخن پراکنی (BBG).
 

بر این اساس مدیرت فعلی فرماندهی شبکه جهانی صدای آمریکا (VOA)، هیئت کارآفرمایان سخن پراکنی ایالات متحده محسوب می شود؛ سازمانی که به طوری رسمی متعلق به دولت این کشور بوده و تمرکز آن طبق منشور از پیش اعلام شده اش بر روی خاورمیانه می‌باشد.
 

این سازمان دارای زیر مجموعه های متعددی به ردیف زیر است.

1.    رادیو و تلویزیون صدای آمریکا.

2.    تلویزیون الحره.

3.    رادیو سورا.

4.    رادیو آزاد اروپا.

5.    رادیو فردا (به عنوان شبکه خبری زیر مجموعه رادیو آزاد اروپا است).

6.    رادیو آسیای آزاد.

7.    رادیو و تلویزیون مارتی (مخصوص تحولات و مسائل کوبا).
 

برنامه های اصلی بخش فارسی صدای آمریکا (VOA):

1.    گزیده خبرها
در این برنامه 15 دقیقه ای به انتقال آخرین اخبار روز پرداخته می شود.

2.    امشب در خبرها
این برنامه در دو نوبت نیم ساعته به بررسی زنده تازه ترین رویداد ها سیاسی،ورزشی ،هنری و....می پردازد.

3.    روی خط
این برنامه در روزهای دوشنبه الی جمعه به مدت یک ساعت پخش می گردد در این برنامه به ارتباط گیری مسقیم با مخاطبان بخش فارسی صدای آمریکا از طریق تماس تلفنی،ایمیل و شبکه‌های اجتماعی پرداخته می‌شود.

4.    زن امروز
این برنامه بر پایه محوریت تفکرات فمینیستی با قالب پرداختن به دغدغه‌ها و مشکلات روز زنان شکل گرفته است و در آن به مصاحبه با چهره‌های زن سرشناس ایرانی خارج کشور،مبادرت ورزیده می شود.

5.    افق
برنامه افق به مدت زمان 30 دقیقه در روزهای دو‌شنبه تا پنج شنبه با حضور تحلیل‌گران برای بررسی مسائل سیاسی پخش می‌شود.

6.    تفسیر خبر
برنامه مذکور در ایام جمعه الی یک شنبه برای نیم ساعت با تمرکز برروی یک مسئله خاص سیاسی پخش می شود،این برنامه برای مدت زمان طولانی میزبان نوری زاده و سازگارا بود.پس از مدتی با رفتن چالنگی این برنامه جای خود را به برنامه افق داد.

7.    شباهنگ
برنامه تفریحی که هر شب به مدت 45 دقیقه با موضوعیت مسائل سینما و موسیقی پخش می‌گردد و در طی آن به مرور خبر‌های ورزشی، ادبی، موسیقی ایران و افغانستان و همچنین معرفی فناوری های نوین پرداخته می‌شود.

8.    آنتن
برنامه‌ هفتگی طنز با محوریت سیاست که مجری سامان اربابی است.

9.    دو روز اول
تا قبل از رفتن فرهودی به انگلیس در روزهای شنبه و یک شنبه با محوریت گفتگو با چهرهای سرشناس پخش می گشت.

10.    حساب و کتاب
روزهای جمعه با محوریت بررسی مسائل اقتصادی ایران و جهان پخش می گردد.
 

گردانندگان بخش فارسی صدای آمریکا (VOA):

شبکه تلویزیون فارسی صدای آمریکا همچون هر شبکه خبری دیگر، دارای مهره های شاخصی است که به عنوان گردانندگان آن در قالب شخصیت های مختلف خبری-تحلیلی ظهور و بورز پیدا می کنند؛ از این رو واجب است که به ارائه توضیحاتی در مورد شاخص ترین این چهره ها پرداخته شود:

احمدرضا بهارلو

• احمدرضا بهار لو نخستین رییس بخش فارسی صدای آمریکا و به عبارتی بنیانگذار این بخش بوده است.

• نام برده فارغ التحصیل رشته ای اقتصاد از دانشگاه ملی (شهید بهشتی ) است.

• وی ایران را در سال 1352 هجری شمسی به مقصد ایالات متحده ترک گفت.

• او نخستین  فیلم خود را در سال 1367 هجری شمسی باعنوان"پایان دوران کودکی" با موضوعیت مهاجرت جوانی ایرانی به آمریکا ساخت.

• او در سال 1357 تا 1358 هجری شمسی به ایران یازگشت اما پس از اندک مدتی به دلیل آنچه که خود "بازگشت مردم به عقب می‌نامد" ایران برای همیشه به مقصد آمریکا ترک گفت.

• بهارلو در سال 1375 هجری شمسی فعالیت رسمی خود را در بخش فارسی آغاز کرد و خود نیز مسئولیت اجرای برنامه"میزگردی با شما"را بر عهده داشت.

• وی پس از 13 سال فعالیت در صدای آمریکا،در سال 1387 هجری شمسی از سمت خود کناره گیری کرد.

•  او پس از خروج از بخش فارسی صدای آمریکا به فیلم سازی روی آورد و فلم "انحطاط"را در پیرامون حوادث انقلاب اسلامی ساخت.

بهروز صوراسرافیل
 

• صوراسرافیل متولد 1329 هجری شمسی ،شهر تهران است.

• او پیش از انقلاب اسلامی در روزنامه آییندگان به روزنامه نگاری مشغول بوده است.

• پس از انقلاب اسلامی به فرانسه رفت و در آنجا ساکن گشت.

• او در طول اقامت در اروپا روزنامه ایران و جهان را منتشر کرد و سردبیری "کیهان لندن"را بر عهده داشت.

• نامبرده در سال 1378 هجری شمسی اروپا را به مقصد آمریکا ترک کرد.

• صوراسرافیل در اویل اقامت خود در آمریکا مدیریت پاره ای از شبکه های لوس آنجلسی را برعهده داشت.

• وی پس از بهارلو برای مدتی کوتاه مدیریت بخش فارسی صدای آمریکا را بر عهده داشت.

• نابرده هم اکنون به عنوان تحلیل گر در برخی از برنامه های این شبکه به عنوان مهمان حضور پیدا می کند.

• وی دارای خط و مشی سلطنت طلب و سکولار است. ...